De buitenlander

Onze lange broeken en dikke truien hebben we maar weer tevoorschijn getoverd, want we zijn weer terug in La Paz, de stad waar je geen tweehonderd meter kunt rennen zonder half dood en geheel buiten adem op een bankje uit te puffen. Heerlijk. Het eerste deel van het data verzamelen zit er op. In zes weken tijd hebben we zo’n 1000 surveys gedaan (dat is, wij niet, de enquêteurs), en nu genieten we van het leven in de grote stad en al haar mogelijkheden. We hebben nu bijvoorbeeld een keuken tot onze beschikking. Als een kind zo blij zijn we. We doen een soort inhaalrace in onze groente consumptie, en het beste deel van het verhaal, we eten geen kip! Ik weet serieus niet hoeveel langer ik ons kip-met-rijst-zonder-groente-niet-eens-een-erwtje-dieet nog vol had kunnen houden. Gelukkig móésten we wel terug naar La Paz, voor de verkiezingen van afgelopen zondag. Mensen zijn hier namelijk min of meer verplicht om te stemmen, ga je niet stemmen, dan kun je drie maanden lang niet naar de bank, wat buitengewoon vervelend is als je betaald krijgt in cheques.

De laatste twee weken van de data-collectie waren op z’n vriendelijkst gezegd een beetje anders. Zoals we wel hadden verwacht, was alles in Chulumani een beetje lastiger. De coca productie in het gebied is een groot deel van het probleem. Coca-productie is legaal, tot op zekere hoogte. Productie van cocaïne is echter ook hier illegaal. Maar goed, wel best een goede business, dus het gebeurt. Mensen zijn dus helemaal niet zo happig om een enquête over hun economische situatie in te vullen. Begrijpelijk, als ik geld zou lenen om op één of andere berg een vliegveld aan te leggen voor het smokkelen van mijn cocaïne (wat blijkbaar een plan was), zou ik ook niet zo zitten te wachten op vragen over mijn leningen en waar ik deze voor gebruik. Daarnaast hebben mensen het hier niet zo op blonde meisjes. Of tenminste, er zijn hier mensen die het niet zo op blonde meisjes hebben. Zo waren we op een gegeven moment in een community aan het praten met een Cholita (een Boliviaanse vrouw in traditionele klederdracht: een rok met heel veel onderrokken, twee lange vlechten en een bolhoedje). Wij waren gewoon heel rustig aan het uitleggen waar het onderzoek over ging e.d, toen zij op vrij agressieve wijze begon te vragen waarvoor we die informatie dan wel niet gingen gebruiken, wat onze belangen waren en waar we vandaan kwamen. Op dat moment hadden we al wel door dat we het woord Nederland maar beter niet te vaak konden noemen, dus wij legden uit dat we van een organisatie in La Paz waren, waarop zij op een heel bitcherig toontje zegt: “Oh hebben ze ook zulk soort mensen in La Paz (duidelijk refererend naar ons blonde haar)?”. Kijk, ik vind dat gewoon raar, dat veelste kleine bolhoedje van d’r vind ik er ook belachelijk uit zien, maar ik praat toch ook gewoon normaal tegen haar?! Maar goed, we zijn dan ook in het land waar de president heeft gezegd dat de wereld van het imperialisme bevrijd werd toen de Twin Towers instortten, zo vertelde onze collega. Dit verklaarde wel de tekening die we een week eerder achterop een bus hadden gezien, waar Ché Guevara en Osama Bin Laden naast elkaar afgebeeld waren met de Twin Towers op de achtergrond. Blijkbaar worden beide mannen door sommige Bolivianen gezien als vrijheidsstrijders en helden (lang niet alle Bolivianen zien dit zo overigens, onze collega vindt het bijvoorbeeld “totally e-stupid”). Achja, what’s new? Wij hebben in Nederland zo onze eigen idioten, die dingen roepen over mensen die ze nog nooit ontmoet hebben, en hun walgelijke ideeën verheerlijken onder het mom van “liefde voor het vaderland”. Volgens mij heeft dit meer te maken met het wezen van de Mens dan met welke cultuur dan ook, foutje in het ontwerp van de menselijke geest zou je kunnen zeggen.

Hoe dan ook, voor ons was het vrij lastig om te verbergen dat we buitenlands zijn. Het aantal blonde Bolivianen met blauwe ogen is buitengewoon klein. Misschien zijn er een aantal te vinden in de afstammelingen van de foute Duitsers die hier na de oorlog heen zijn gevlucht (don’t mention the war), maar veel zullen het er niet zijn. Restte ons niet veel anders dan onder te duiken in het hotel, dat wil zeggen, we konden niet meer mee naar de communities. Hier kon niemand iets aan doen, maar leuk was het niet. Te meer omdat in Chulumani echt bijzonder weinig te doen is. Onze dagen bestonden voornamelijk uit boekjes lezen, gitaar spelen, en zo’n drie keer per dag het dorpje in lopen om boodschapjes te doen. Nou moet ik zeggen dat ik Chulumani wel steeds meer ben gaan waarderen naarmate we er langer zaten. Op de een of andere manier kan ik er toch wel van genieten om iedere dag bij hetzelfde vrouwtje fruit te kopen, bij hetzelfde mannetje water te kopen, en herkend te worden door de empanada verkoopster. Bovendien had ik vrienden gemaakt met het drie jarige zoontje van de hotel vrouw, die hele verhalen tegen me hield (waar ik best heel weinig van verstond) en me tia (tante) noemde (wat ik wel verstond), heel schattig. Ach, ik geloof er best in dat je soms juist langer op één plek rond moet hangen om dingen écht te ervaren, en dat saaie lange dagen achteraf een stuk leerzamer blijken dan je op dat moment denkt. Toch ben ik blij om weer even in La Paz te zijn, die volgende leerzame ervaringen wachten maar even een weekje.